Le « tropaire de Cassienne » est le plus connu des hymnes composés par Sainte Cassienne de Constantinople. Il est chanté aux Matines du Mercredi Saint.
Bonifazio Veronese, Jésus chez Simon le Pharisien, 1520-1550 ap. J-C, Palais des Beaux Arts Bruxelles
Τροπάριο της Κασσιανής
Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή,
τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν,
ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει.
Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας,
ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας.
Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων,
ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ·
κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας,
ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει.
Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας,
ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις·
ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν,
κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη.
Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους
τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου;
Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.
--------------------------------------------
(Φώτη Κόντογλου μεταγραφή στη Δημοτική)
Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες, σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου κι έλεγε οδυρόμενη:
Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων, εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας. Λύγισε στ' αναστενάγματα της καρδιάς μου, εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου, και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου· αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό, τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο, ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου; Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος.
Hymne de Cassienne
Seigneur, moi la femme qui a sombré dans moult péchés,
Ta divinité ressentant, je prends le rang de la porteuse de myra
;
en pleurs, inconsolable, des myra avant Ton inhumation je T’apporte.
Oh, pitié de moi ! disant ; car c’est la nuit en moi, nuit sans lune,
et y couve la débauche et l’amour ténébreux du péché.
Accepte de moi les sources des larmes,
Toi qui des nuées a extrait l’eau de la mer ;
penche-Toi sur les gémissements de mon cœur,
Toi qui a retourné les cieux pour Ton inénarrable descente.
Laisse-moi embrasser Tes chastes pieds,
et je les essuierai avec les mèches de mes cheveux ;
ces pieds que lorsqu’Eve, dans le Paradis, au crépuscule,
leur bruit entendit, de peur elle se cacha.
De la multitude de mes péchés et de l’abîme de Tes jugements
qui résoudra les tracés, mon Sauver des âmes ?
Ne méprise pas Ta servante, Toi l'ayant l’infinie miséricorde.
i-GR/AE
Le « tropaire de Cassienne » est le plus connu des hymnes composés par Sainte Cassienne de Constantinople, higoumène et hymnographe laquelle vécut de 810 à 865 à Constantinople de l’Empire Byzantin. Le poème se réfère au passage de l'Évangile selon Luc (7 : 36-50 qui décrit le repas de Jésus chez Simon le Pharisien au cours duquel survient une « pécheresse » et se jette aux pieds de Jésus qu’elle oint de parfums.
Le tropaire est chanté aux Matines du Mercredi Saint, qui dans les églises grecques sont célébrées le soir du Mardi Saint.
Tropaire de Cassiane, Petros de Péloponnèse, Mont Athos
