Où on explique comment aujourd'hui, en 2003, l'état turc continue de vouloir exproprier les rares Grecs de Turquie qui restent, ici les Grecs de l'île d'Imvros (aurefois majoritairement grecque)
où est donc la nouvelle amitié gréco-turque que vendent les media?
ΤΟΥΡΚΙΚΑ κόλπα με δήθεν κτηματολόγια
Ιμβρος: Πώς κλέβουν τις περιουσίες των Ελλήνων
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΟΥΤΣΩΝΗ
Συνεχίζεται, με οδυνηρές συνέπειες για τους εναπομείναντες Ελληνες της Ιμβρου, η καταγραφή του τουρκικού κτηματολογίου στο ακριτικό νησί: χιλιάδες στρέμματα «ακαλλιέργητης γης», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, φαίνεται να περνούν στο τουρκικό δημόσιο με ταχυδακτυλουργικό τρόπο.
Οι Ελληνες από την άλλη πλευρά βλέπουν ακόμη μια φορά την προσπάθεια πλήρους αλλοίωσης του ελληνικού χαρακτήρα της Ιμβρου από τη γείτονα χώρα, με νομότυπα μέσα, χωρίς οι ίδιοι το αντίστοιχο χρονικό διάστημα που ολοκληρωνόταν η καταγραφή να έχουν την ενημέρωση και αρωγή της ελληνικής πολιτείας (βλ. προξενική αρχή Κωνσταντινούπολης) και μοιραία, τα περιθώρια -νομικής- αντίδρασής τους να εξαντλούνται.
Τελευταία ευκαιρία ν' αντιστραφεί το αρνητικό για τους Ελληνες ακρίτες κλίμα, η έκθεση προόδου για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, τον προσεχή Οκτώβρη, της Κομισιόν.
Σημαντική είναι, τελευταία, η κινητοποίηση του Συλλόγου Ιμβρίων της Αθήνας (ενός φορέα που αριθμεί 4.000 μέλη) ο οποίος έχει κοινοποιήσει τα νέα δεδομένα της καταγραφής, που οδήγησε στην απώλεια σημαντικού μέρους ελληνικών οικοπέδων του νησιού στο τουρκικό δημόσιο, στο ΥΠ.ΕΞ. Χαρακτηριστικό, το γεγονός της καταγραφής στην τουρκική πλευρά του 100% της «ακαλλιέργητης γης», 3.384 στρεμμάτων στα δύο μεγαλύτερα χωριά της Ιμβρου, των Αγριδίων και του Σχοινουδίου, ενώ καλύτερα είναι τα πράγματα σε ό,τι αφορά τα άλλα μικρά χωριά του νησιού αλλά και τους ελαιώνες, τους αμπελώνες και ό,τι έχει καλλιεργηθεί, εμφανώς, πρόσφατα: το μεγαλύτερό τους μέρος παρέμεινε σε ελληνικά χέρια.
Τα έως τώρα στοιχεία του νέου τουρκικού κτηματολόγιου γνωστοποιήθηκαν στους ντόπιους τον περασμένο Ιούνιο και οι κατάλογοί του αναρτήθηκαν στα καφενεία των κοινοτήτων του νησιού. Για τον τίτλο ιδιοκτησίας μιας έκτασης χρειάζονταν δύο μάρτυρες και ο διεκδικών τη γη. Σε πολλές περιπτώσεις -και αυτό φαίνεται από το γεγονός της καταγραφής στο τουρκικό δημόσιο του περίπου 70% των ελληνικών εκτάσεων σε Αγρίδια και Σχοινούδι- οι ιδιοκτήτες, Ελληνες μετανάστες, απουσίαζαν στους μόνιμους τόπους διαμονής τους. Η ενημέρωσή τους, ευθύνη του ελληνικού προξενείου της Κωνσταντινούπολης, υπήρξε όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος ελλιπής.
Τι έγινε - τι δεν έγινε
Καταληκτική ημερομηνία για την κατάθεση προσφυγών και ενστάσεων ορίστηκε -και παρήλθε- η 11η Ιουλίου του τρέχοντος έτους. Από δω και πέρα, θα χρειαστούν μεγάλα ποσά και πολύς χρόνος για να ανατραπούν αποφάσεις και τετελεσμένα (αξίζει να αναφερθεί το ότι οι ντόπιοι Τούρκοι δικηγόροι εκμεταλλεύονται τους Ελληνες της περιοχής, ζητώντας υπέρογκα ποσά για την εκπροσώπησή τους), ενώ η διαδικασία της καταγραφής μπορούσε να γίνει με την παρουσία αντιπροσώπων του προξενείου της Κωνσταντινούπολης και να αποφευχθούν τέτοιου είδους προβλήματα.
Τα προβλήματα σε Αγρίδια και Σχοινούδι είναι ενδεικτικά των προθέσεων και των πρακτικών της Τουρκίας, που ακολουθώντας μια νομιμοφανή τακτική, δημιουργεί ακόμη μια φορά ζήτημα σωστής τήρησης των όρων της συνθήκης της Λωζάννης (προβλέπει καθεστώς αυτοδιοίκησης και προστασίας για τους Ελληνες πολίτες Ιμβρου - Τένεδου).
Κάθε καλοκαίρι η Ιμβρος κατακλύζεται από περίπου 3.000 Ελληνες που επιστρέφουν στην προγονική τους γη. Οι περισσότεροι, με αυτήν την τακτική της ετήσιας επίσκεψης τους στο νησί, μπόρεσαν και έσωσαν τα σπίτια τους. Είναι τέτοια δε η ελληνική παρουσία κατά τους θερινούς μήνες στο νησί, που τα τουρκικά ΜΜΕ αναφέρονται συχνά στην Ιμβρο ως τουρκική Μύκονο! Το χειμώνα, όμως, το νησί επιστρέφει στους γνωστούς αργούς ρυθμούς του, παρουσιάζοντας εικόνα ερήμωσης και εγκατάλειψης. (Στην Τένεδο το ελληνικό στοιχείο έχει εξαλειφθεί τελείως και η καταγραφή έχει χάσει πλέον τη σημασία της).
Μέχρι στιγμής η συνεργασία ελληνικής πολιτείας και του επίσημου φορέα των απανταχού Ιμβρίων περιορίστηκε σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, γεγονότα σίγουρα σημαντικά που τονώνουν την ελληνικότητα του νησιού (π.χ. συναυλίες Νταλάρα, Γλυκερίας κ.ά.). Οπως όμως επισημαίνουν οι Ιμβριοι, που σήμερα κατοικούν αλλού, είναι ώρα η υποστήριξη του ελληνικού κράτους να εκφραστεί με την ηθική, νομική και οικονομική βοήθειά του σε όσους Ελληνες αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το νέο κτηματολόγιο. Το θέμα, όπως μας είπαν νέοι κυρίως άνθρωποι που κατάγονται από το νησί (και έχουν αναπτύξει αξιοπρόσεκτη εθνική συνείδηση), δεν είναι πρωτίστως οικονομικό ή βιοποριστικό κατ' ανάγκην, αλλά εθνικό και σ' αυτό το πλαίσιο, όπως υποστηρίζουν, πρέπει επιτέλους να αντιμετωπιστεί και από τον αρμόδιο ελληνικό παράγοντα. Να υπάρξει σαφής κατεύθυνση -κάτι που έλειπε όλα αυτά τα χρόνια- και παροχή τεχνογνωσίας για ν' αντιμετωπιστούν έγκαιρα τυχόν αυθαιρεσίες.
Αναπόφευκτες είναι οι συγκρίσεις με τους μουσουλμάνους της Θράκης, που εδώ και δεκαετίες, έχουν κατορθώσει να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους (βλ. Τουρκοχώρια σε Κομοτηνή και Ξάνθη) με επιχειρήσεις βιώσιμες και ανθηρές, αλλά και -το κυριότερο- το δικαίωμα να κληροδοτούν και να κληρονομούν. Την ίδια ώρα ο ελληνικός πληθυσμός της Ιμβρου -και εδώ είναι ολοφάνερο το έλλειμμα επικοινωνίας μεταξύ των οργανωμένων Ιμβριων και του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών- κατέβηκε από τις 9.000 το 1923 σε μερικές εκατοντάδες γέροντες σήμερα, χωρίς ξεκάθαρη πολιτική συνείδηση.
Επισημαίνεται πως το ελληνικό στοιχείο της Ιμβρου εξακολουθεί να είναι έντονο, ακόμη και αν το νησί έπεσε θύμα του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού της δεκαετίας του 1960 και ο οποίος έφτασε στο αποκορύφωμά του με τον Αττίλα. Βέβαια, η αλλοίωση του ελληνικού πληθυσμού ξεκίνησε το 1923 όταν, παρά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάννης, η Τουρκία δεν εκτέλεσε τις υποχρεώσεις της, που αφορούσαν την εφαρμογή ειδικού καθεστώτος σε Ιμβρο και Τένεδο και προέβλεπαν ειδική διοικητική οργάνωση από τοπικά στοιχεία με εγγυήσεις για την προστασία του μη μουσουλμανικού πληθυσμού. Επίσης, η συνθήκη εξαιρούσε τους κατοίκους των δύο νησιών από τη συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας.
Ολα αυτά, όπως αποδείχθηκε, δεν αποσαφηνίστηκαν στους νησιώτες που, αμέσως μετά την κοινοποίηση της συμφωνίας, αντέδρασαν με πανικό. Με νωπές ακόμη τις αναμνήσεις από τους Βαλκανικούς πολέμους, οι Ιμβριοι άρχισαν να συνωστίζονται από τον Αύγουστο του 1923 στο λιμάνι του νησιού. Οι περισσότεροι έφυγαν άρον άρον αφήνοντας πίσω τους ελάχιστους συμπατριώτες μας, διάσπαρτους στις κοινότητες του νησιού.
Τα μέσα εκτουρκισμού
Δεν ήταν λίγοι οι νησιώτες, τότε, που προέβλεψαν την απροθυμία της Τουρκίας στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών της έναντι της συνθήκης της Λωζάννης, κάτι που μοιραία σηματοδότησε δυσάρεστες εξελίξεις για το νησί. Ως μέσο εκτουρκισμού του πληθυσμού η Τουρκία επέλεξε τη στρατολόγηση, γεγονός που οδήγησε και άλλους νέους στο λιμάνι και από κει σε άλλες, νέες πατρίδες. Αρκετοί κρύφτηκαν αλλά ανακαλύφθηκαν και οδηγήθηκαν, στρατολογημένοι, στα βάθη της Αναταλής, την ίδια ώρα που Τούρκοι αξιωματούχοι εγκαθίσταντο στο νησί και αναλάμβαναν την πλήρη διακυβέρνησή του, αγνοώντας τους όρους περί ειδικού καθεστώτος.
Αναλαμπή για την ελληνική κοινότητα του νησιού αποτέλεσε η οικοδόμηση κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας κατά τη δεκαετία του 1930, κάτι που επέτρεψε σε Ιμβριους που είχαν μεταναστεύσει -κυρίως στην Αμερική- να επιστρέψουν και να εγκατασταθούν και πάλι στα πάτρια εδάφη.
Με την αναζωπύρωση όμως του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού, και ιδιαίτερα με το Κυπριακό, Ιμβρος και Τένεδος γνώρισαν ξανά τραγικές στιγμές. Με... επίσημη δικαιολογία την καταπάτηση των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων της Θράκης, η Τουρκία άρχισε πρώτη να καταπατεί τα δικαιώματα των Ελλήνων των δύο νησιών και της Κωνσταντινούπολης.
Ελπίδα των απανταχού Ιμβρίων είναι πλέον, όπως αναφέρθηκε, η έκθεση της Κομισιόν τον Οκτώβρη και η οποία θα αφορά στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Κύρια θέματα που αναμένεται να «παίξουν», η θανατική ποινή, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το Κουρδικό ίσως... Ο χρόνος θα δείξει αν η ελληνική πολιτεία -και δη το υπουργείο Εξωτερικών- θεωρήσει το θέμα των περιουσιών των κατοίκων των δύο νησιών ιδιαίτερα σοβαρό και αποφασίσει τη χάραξη πολιτικής που να υποστηρίζει τις προσπάθειες των νησιωτών, οι οποίοι ξυπνούν έστω και την ύστατη αυτή ώρα διεκδικώντας τα πάλαι πότε κεκτημένα τους.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/07/2003
Copyright © 2001 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.